Fundacja Viribus Unitis

Słowem w demokrację

Projekt jest szeregiem spójnych działań, zakładających promocję sukcesu polskiej transformacji gospodarczej, działań na rzecz demokratyzacji, rozwoju społeczeństw obywatelskich i ochrony praw człowieka, a także promocję nauki języka polskiego. Jest on skierowany głównie do młodych ludzi pochodzących z Ukrainy, którzy studiują na śląskich uczelniach wyższych – uczą się języka polskiego oraz poznają historię naszego państwa, a także drogę, jaką Polacy przeszli od 1989 roku do dnia dzisiejszego.

„Słowem w demokrację” to:

• warsztaty prowadzone w oparciu o aktywizujące metody nauczania i autorskie scenariusze, pomagające nie tylko poznać podstawowe zagadnienia z zakresu polskiej transformacji demokratycznej i gospodarczej, ale także stymulujące dwustronne kontakty i przezwyciężające stereotypy w dialogu międzykulturowym,
• wycieczka „Śladami transformacji” pozwalająca na bezpośrednie zetknięcie się z osiągnięciami Polski po 1989 roku,
• dyktando z języka polskiego, w którym wezmą udział ukraińscy studenci, a które pomoże pokazać, jak oryginalnym językiem jest język polski, zachęci do jego nauki oraz zwróci uwagę na fakt, iż jest to największy język słowiański w Unii Europejskiej, a nasze uczelnie już od 600 lat kształcą studentów polskich i obcych.

Wieści o bieżących działaniach, a także informacje powiązane z tematyką projektu – transformacją gospodarczą, promocją działań na rzecz demokratyzacji, rozwoju społeczeństw obywatelskich i ochrony praw człowieka na świecie oraz promocją nauki języka polskiego – śledzić można na stronie projektu na Facebooku – www.facebook.com/slowemwdemokracje.

Projekt „Słowem w demokrację”, realizowany przez Fundację Viribus Unitis, jest współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach wspierania realizacji zadania publicznego „Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej 2015”.

---

Słowne zawiłości

27 października studenci pochodzący z Ukrainy zmierzyli się z polską ortografią i interpunkcją podczas zorganizowanego specjalnie dla nich dyktanda, które przeprowadzone zostało w Sali Kinoteatru Rialto w Katowicach.

„Choć w języku polskim wiele trudnych słów spotykamy, to wciąż za atrakcyjny go uważamy. Jaskółkom, gżegżółkom i kukułkom w pas się kłaniamy, znakami naszej oryginalności je nazywamy.
Do nauki polskiego zachęcamy, wszak największym językiem słowiańskim w Unii jest on określany. Drobne błędy ortograficzne za nieistotne mamy, wszelkie próby z entuzjazmem pochwalamy”.

– to jedynie krótki fragment tekstu, który bezbłędnie próbowali napisać studenci. Wyzwanie okazało się trudne, ale nie niemożliwe, co udowodnił pan Artur Lomako. Zajął on pierwsze miejsce w konkursie, choć w Polsce przebywa dopiero od dwóch miesięcy – do czego przyznał się panu doktorowi Piotrowi Drobniakowi z Wydziału Europejskiej Współpracy Dwustronnej, Departamentu Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej Ministerstwa Spraw Zagranicznych, który wręczył laureatem nagrody.

Warto wspomnieć także, iż dyktando nie było jedyną atrakcją przygotowaną dla studentów pochodzących z Ukrainy. Zostali oni zaproszeni także do wysłuchania trzech prelekcji. Pierwszą z nich – „Podróże w czasie i przestrzeni z językiem polskim (i nie tylko)” – przygotował pan profesor dr hab. Dariusz Rott z Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, który zgodził się także podyktować tekst dyktanda studentom. Druga prelekcja, wygłoszona przez pracownika projektu „Słowem w demokrację”, dotyczyła priorytetów polskiej polityki zagranicznej, natomiast trzecia, wygłoszona przez panią doktor Martynę Dudzicz z Wydziału Nauk Społecznych UŚ, koncentrowała się na zagadnieniach polskiej transformacji ustrojowej.

Mamy nadzieję, że wszyscy nasi goście dobrze się bawili, a dyktando zachęciło ich do jeszcze pilniejszej nauki języka polskiego.

---

Wycieczka „Śladami transformacji”

13 października 2015 roku grupa trzydziestu dziewięciu studentów pochodzących z Ukrainy, a uczących się na Śląsku, uczestniczyła w wycieczce „Śladami transformacji”, która nie tylko miała przybliżyć im arkana polskiej transformacji ustrojowej, ale także zainteresować studentów polską historią.

Wycieczka rozpoczęła się od wizyty w Oddziale Okręgowym Narodowego Banku Polskiego w Katowicach, która stała się przyczynkiem do rozmowy na temat polskiej transformacji gospodarczej oraz jej porównaniu do zmian zachodzących na Ukrainie. w ramach zwiedzania studenci mieli okazję zobaczyć pilnie na co dzień strzeżoną siedzibę Banku oraz wejść do miejsca, do którego tylko nieliczni mają dostęp, czyli do sortowni pieniędzy. Tam – dzięki prelekcji przeprowadzonej przez Pana Bartosza Łuczywo – dowiedzieli się oni, jak pracują dwie największe maszyny do sortowania w Polsce oraz co dzieje się z uszkodzonymi lub podrobionymi banknotami i monetami. Niewątpliwie ogromne wrażenie na zwiedzających zrobiła możliwość zobaczenia na własne oczy dwóch milionów złotych oraz worków ze zniszczonymi pieniędzmi, których odtworzenie niestety nie jest możliwe. Podczas zwiedzanie studentom towarzyszył doktor Sławomir Czech, pracownik naukowy Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, który opowiadał o najważniejszych aspektach polskiej transformacji gospodarczej i ukazywał drogę, jaką przeszło nasze państwo od czasów PRL do dnia dzisiejszego.

Wizyta w Narodowym Banku Polskim zakończyła się poczęstunkiem oraz wspólnym pamiątkowym zdjęciem, a studenci z Ukrainy kontynuowali wycieczkę „Śladami transformacji”.

Jej następnym punktem była wizyta w siedzibie Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach, gdzie młodzi ludzie mieli okazję nie tylko podziwiać piękną architekturę okazałego gmachu, ale także dowiedzieć się wielu ciekawostek na temat jego historii. Wycieczka po Urzędzie Wojewódzkim była także doskonałym pretekstem do rozmowy o polskim samorządzie i jego reformie, która przeprowadzona została po 1989 roku, a świeżo wyremontowana Sala Sejmu Śląskiego stanowiła jej idealne tło. Studenci – po obowiązkowej przejażdżce zabytkową windą – udali się w dalszą drogą.

Kolejnym przystankiem w ramach wycieczki było zwiedzanie Muzeum Izby Pamięci Kopalni Wujek, w którym goście z Ukrainy mogli poznać jedną z najtragiczniejszych kart w historii polskiego sprzeciwu względem władz PRL. Dowiedzieli się oni, jak naród polski walczył o odzyskanie wolności i jakie ofiary musiał ponieść, aby w 1989 roku doprowadzić do obrad okrągłego stołu. Studenci mieli okazję nie tylko przyjrzeć się muzealnym eksponatom, ale także obejrzeć poruszający film dokumentalny, który u wielu z nich wywołał przykre skojarzenia z nieodległymi wydarzeniami na Majdanie.

Po tej poważnej wizycie przyszedł czas na ostatni przystanek na trasie „Śladami transformacji”, czyli zwiedzanie Muzeum PRL w Rudzie Śląskiej, podczas którego studenci mogli zobaczyć, jak wyglądało codzienne życie Polaków w czasie Polski Ludowej. w ramach zwiedzania udostępniono także park pomników i wystawę poświęconą motoryzacji, a studenci z Ukrainy uczestniczyli w lekcji muzealnej.

Wycieczka „Śladami transformacji” była częścią projektu pn. „Słowem w demokrację” prowadzonego przez Fundację Viribus Unitis z Katowic w ramach realizacji zadania publicznego „Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej 2015” współfinansowanego ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

---

Słowa mają ogromną moc. Podsumowanie warsztatów zrealizowanych w ramach projektu

Słowa mają ogromną moc sprawczą. Nierzadko potrafią zmienić czyjeś życie. Sprawiają, że czujemy się szczęśliwi lub jesteśmy smutni. Są tacy, którzy twierdzą, że słowem można zranić „tak jak nożem”. Słowa tworzyły i obalały reżimy. Bez słów nie ma dialogu, a bez dialogu demokracji. Ale czy można „słowem w demokrację”? Nasi trenerzy udowodnili, że można.

2 scenariusze zajęć, ponad 900 minut warsztatów i blisko 150 studentów z Polski i Ukrainy – to dotychczasowy bilans realizowanego projektu „Słowem w demokrację”, prowadzonego przez Fundację Viribus Unitis, a współfinansowanego ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach zadania publicznego „Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej 2015”. i to jeszcze nie koniec. Dodatkowo przewidujemy przeprowadzenie dla studentów zagranicznych wycieczki „Śladami transformacji”, gdzie młodzi ludzie poznają miejsca związane z transformacją systemową w naszym województwie. Podsumowaniem będzie wojewódzkie dyktando z języka polskiego, w którym udział wezmą uczestnicy wspomnianej wycieczki. Dla zwycięzców przewidziane są atrakcyjne nagrody.

Do tej pory udało nam się stworzyć dwa autorskie scenariusze, pomagające nie tylko poznać podstawowe zagadnienia z zakresu polskiej transformacji demokratycznej i gospodarczej, ale także stymulujące dwustronne kontakty i przezwyciężające stereotypy w dialogu międzykulturowym. Ponadto w maju i czerwcu parokrotnie odwiedzaliśmy Wyższą Szkołę „Humanitas” w Sosnowcu oraz Wyższą Szkołę Bankową w Chorzowie, gdzie z naszymi warsztatami trafiliśmy do ok. 150 studentów, z których blisko 2/3 stanowili żacy z Ukrainy. Oba tematy: „Od centralnego planowania do wolnego rynku – 25 lat przemian” oraz „Od reżimu do demokracji – przemiany demokratyczne w Polsce i na Ukrainie” cieszyły się ogromny zainteresowaniem. Studenci chętnie słuchali wykładu, wykonywali kolejne zadania, a także włączali się do dyskusji. Bez wątpienia każde z 10 przeprowadzonych zajęć miało swój wyjątkowy i niepowtarzalny charakter. Już dziś z całą śmiałością można powiedzieć, że nasze wspólne działania na rzecz demokratyzacji wśród studentów z Ukrainy nadają nowy impuls w polsko-ukraińskich stosunkach.

---

• „Słowem w transformację” - Scenariusze zajęć na temat demokratyzacji oraz przemian gospodarczych w Polsce i na Ukrainie po 1989 roku – wersja polska
• „Słowem w transformację” - Scenariusze zajęć na temat demokratyzacji oraz przemian gospodarczych w Polsce i na Ukrainie po 1989 roku – wersja ukraińska